Noszenie dziecka w chuście. Co o tym myślę jako fizjoterapeuta?

Chustowanie niemowląt, czyli noszenie dziecka w chuście, jest popularne, zwłaszcza wśród rodziców, którzy chcą mieć bardzo bliski kontakt z maluszkiem, a przy tym chcą lub potrzebują mieć wolne ręce. W chustowaniu chodzi głównie o to, aby odwzorowywać warunki, jakie dziecko miało w brzuszku u mamy. Dziecko otulone chustą czuje ciepło i kołysanie oraz słyszy bicie serca. Odzwierciedla to warunki prenatalne i pomaga dziecku zaadoptować się do życia w nowych warunkach w nowym otoczeniu. W dzisiejszym artykule wyjaśnię wszystkie szczegóły, które rodzic powinien wiedzieć o noszeniu dziecka w chuście. Wyjaśnię również, dlaczego ja, jako fizjoterapeuta dziecięcy, jestem jak najbardziej za! O ile rodzic robi to dobrze...

W artykule

Chustowanie niemowlęcia, czyli co?

Chustowanie to sposób noszenia dziecka w specjalnie do tego przeznaczonej chuście. Pozwala ona zapewnić rodzicowi bliski kontakt z dzieckiem, a jednocześnie pozwala mieć wolne ręce. Rodzic, nosząc niemowlę w taki sposób, ma również większą swobodę ruchu. Warto wspomnieć, że dla wielu rodziców chustowanie będzie nie tylko sposobem na przemieszczane się z maluszkiem, ale również będzie stanowiło filozofię podejścia do opieki nad nim. Opieka ta z reguły ma opierać się na bliskości, zaspokajaniu podstawowych potrzeb dziecka oraz na wspieraniu naturalnego rozwoju emocjonalnego i rozwoju fizycznego.

Dla kogo sprawdzi się chustowanie?

Chustowanie sprawdzi się niemalże dla każdego! Chustować mogą rodzice, dziadkowie, ale również opiekunowie. Co więcej, chustowanie sprawdzi się zarówno w przypadku noworodków, jak i dzieci starszych. Warto natomiast pamiętać, że bardzo ważny jest dobór odpowiedniej chusty oraz techniki wiązania. Powinny one być zależne i odpowiednio dobrane pod względem wieku i wagi dziecka.

Jakie są rodzaje chust?

Można wymienić przynajmniej kilka rodzajów chust. Do najbardziej znanych i wybieranych przez rodziców zalicza się:

• Chusta tkana - znajduje zastosowanie wśród niemowląt, jaki i starszych dzieci. Wykonana jest z materiałów charakteryzujących się dużą wytrzymałością, takich jak len, bawełna lub bambus. Daje możliwość zastosowania różnych wiązań np. kieszonka, plecak prosty lub kangurek.
• Chusta kółkowa - sprawdza się, zwłaszcza w przypadku krótkiego noszenia. Jest szybka do założenia i polecana szczególnie dla starszych niemowląt.
• Chusta elastyczna - sprawdza się szczególnie w przypadku noworodków i mniejszych dzieci do około 8-9 kg. Ma mniejszą nośność i jest szybka do założenia. Ponadto jest miękka i elastyczna, co ułatwia jej dopasowanie.

Jak wybrać odpowiednią chustę dla noworodka i niemowlęcia?

Dla noworodka warto wybrać chustę elastyczną lub tkaną. Dla starszego dziecka  dobrym wyborem będzie chusta tkana lub kółkowa. Zwłaszcza ta druga będzie przydatna wtedy, kiedy rodzic chciałby nosić dziecko na biodrze. Na krótsze wyjścia  może się bardziej sprawdzić chusta kółkowa, a z kolei na dłuższe chusta elastyczna lub tkana. Wybór konkretnej chusty zależy od wieku dziecka oraz potrzeb rodzica. Najlepiej, gdy zakup dokonywany jest z pomocą certyfikowanego doradcy noszenia w chuście.

Jakie są główne zalety chustowania?

Wśród głównych zalet chustowania zalicza się przede wszystkim:

• Bliskość - buduje więzi między dzieckiem a rodzicem,
• Poczucie bezpieczeństwa - dostarcza dziecku miłe bodźce. Dziecko czuje się nią otulone, co z kolei może przypominać mu warunki i okoliczności, które były w brzuszku u mamy.
  
• Łagodzenie objawów kolki i refluksu - delikatny ruch i ciepło ciała rodzica może u maluszka łagodzić bóle brzuszka oraz niwelować objawy kolki niemowlęcej.
  
• Lepszy sen - kołyszący i delikatny ruch sprawia, że dziecku jest łatwiej zasnąć.
• Rozwój dziecka - zabezpiecza prawidłową pozycję bioderek i kręgosłupa.

Powyżej wymienione zostały korzyści, jakie daje chustowanie dla dziecka. Rodzic również zauważy wiele zalet ze swojej perspektywy:

• Wygodę - chusta umożliwia rodzicowi jednoczesne noszenie dziecka, jak i wykonywanie codziennych czynności i obowiązków,
• Większą mobilność - umożliwia rodzicowi swobodne poruszanie się w tym np. spacery czy robienie zakupów albo sprzątanie.
• Budowanie więzi - wzmacnia więź emocjonalną pomiędzy rodzicem a dzieckiem.
• Lepsza postawa ciała - prawidłowo zawiązana chusta pozwala na lepsze i równomierne rozłożenie ciężaru ciała, co z kolei odciąża biodra i plecy rodzica.
• Wsparcie podczas opieki nad rodzeństwem - daje rodzicowi możliwość spędzania czasu jednocześnie z maluszkiem, jak i jego starszym rodzeństwem. 

Dobrze dobrana chusta ma możliwość w odpowiedni sposób zabezpieczyć bioderka i kręgosłup dziecka. Co więcej, noszenie dziecka w chuście stymuluje jego rozwój sensoryczny. Mam na myśli to, że w bezpieczny sposób dziecko może odbierać bodźce pochodzące z nowego otoczenia. To właśnie na to ma między innymi również wpływ bliskość rodzica. Dodatkowo rodzic, poruszając się, stymuluje układ przedsionkowy maluszka, który jest odpowiedzialny za koordynację i równowagę. Co więcej, maluszek uczy się reagować w sposób adekwatny na zmiany pozycji ciała, co sprzyja rozwojowi motorycznemu. W przypadku wcześniaków i noworodków chustowanie może być nawet elementem terapii ,,kangura'' - kontakt skóra do skóry. Z uwagi na to, że daje to dziecku możliwość bycia w bliskim kontakcie z rodzicem, a tym samym reguluje jego funkcje życiowe, reguluje temperaturę i wspiera rozwój układu oddechowego oraz zapewnia stabilizację emocjonalną.

Co myślę o chustowaniu jako fizjoterapeuta dziecięcy?

Jako fizjoterapeuta o chustowaniu mam zdecydowanie pozytywne zdanie. Szczególnie z uwagi na liczne korzyści dla rozwoju zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego dziecka. Uważam, że chustowanie to świetna metoda noszenia dziecka. Należy jednak pamiętać o tym, aby robić to poprawnie! Gdy tylko chustowanie wykonywane jest przez rodziców prawidłowo i nie ma żadnych przeciwwskazań - o tym będzie jeszcze poniżej - to zawsze chustę polecam. Należy podkreślić, że używanie chusty wspiera rozwój dziecka, natomiast niepoprawne noszenie dziecka w chuście, a w tym niepoprawna technika wiązania i pozycja dziecka, mogą być niewłaściwe dla jego rozwoju i mu wręcz szkodzić. W kolejnym akapicie podpowiem, na co zwracam uwagę rodzicom, którzy pytają o noszenie dziecka w chuście.

Jakie wady może mieć chustowanie?

Zarówno ja, jak i większość (wszyscy?) specjaliści polecają noszenie chusty. Dość trudno szukać konkretnych wad noszenia chust, natomiast na pewno można wymienić kilka wyzwań, przed którymi staną rodzice. Wszystkie z nich będą dotyczyć tak naprawdę prawidłowego noszenia i prawidłowego chustowania. Szczególnie chciałabym zwrócić uwagę na:

1. Wydłużony czas nauki - chustowanie może wymagać od rodzica większej ilości poświęconego mu czasu. Nauka sposobów wiązania i wkładania dziecka może zajmować potencjalnie więcej czasu i może wymagać od rodziców większej cierpliwości.
2. Wybór chusty - szeroki wybór produktów dostępnych na rynku może być dla rodziców przytłaczający i może sprawić im trudność w wyborze.
3. Przystosowanie dziecka - niektórym dzieciom adaptacja może zająć więcej czasu.  

Wyzwania te pomoże rozwiązać konsultacja z odpowiednim specjalistą. Ostatecznie to rodzic decyduje o tym w jaki sposób będzie nosił dziecko. Zawsze przede wszystkim należy zadbać o bezpieczeństwo i komfort maluszka.

Na co zdaniem fizjoterapeuty warto zwrócić uwagę przy noszeniu dziecka w chuście?

Decydując się na noszenie dziecka w chuście rodzice powinni pamiętać o podstawowych zasadach chustowania. Przestrzeganie tych zasad pozwoli zapewnić dziecku bezpieczeństwo, wygodę oraz będzie współgrało z prawidłowym rozwojem dziecka. Zasady te dotyczą głównie:

1. Bezpieczeństwa - prawidłowa technika wiązania. Chusta powinna zapewniać odpowiednie podparcie główki dziecka oraz powinna być dobrze dociągnięta na tyle, aby dziecko się w niej nie przesuwało.
2. Pozycji dziecka w chuście - kolanka dziecka powinny być ustawione nieco wyżej niż pupa, a nóżki nie powinny być zbyt szeroko rozstawione. Stopy dziecka powinny być ustawione na zewnątrz, a plecki powinny być zaokrąglone.
3. Oddychania - chusta nie powinna zakrywać ust i noska dziecka. Materiał chusty powinien być ułożony w taki sposób, aby dziecko miało swobodny przepływ powietrza. Warto przy tym zadbać o odpowiednią pozycję dziecka w chuście.
4. Doboru odpowiedniego rodzaju chusty - w przypadku maluszków dobrym wyborem będzie chusta elastyczna lub tkana, a w przypadku dzieci starszych zwykle zaleca się chustę tkaną, która wytrzymuje większe obciążenia.
5. Wieku i czasu noszenia - dostosowanie czasu noszenia w chuście do wieku dziecka. Warto oprócz samego noszenia w chuście zaproponować dziecku również np. zabawę na macie. Nie zaleca się noszenia dziecka w chuście cały czas bez przerw.
6. Stanu zdrowia - chustonoszenie nie jest zalecane w przypadku złego stanu zdrowia dziecku lub wtedy, kiedy zostało to odradzone przez specjalistę. O potencjalnych przeciwwskazaniach opowiem w następnym akapicie.

Jakie są przeciwwskazania do noszenia dziecka w chuście?

Noszenie pociechy w chuście przeważnie jest bezpieczne i korzystne zarówno dla dziecka, jak i rodzica. Bywa i tak, że w niektórych sytuacjach może być jednak niewskazane i niezalecane. Przeciwwskazaniami do noszenia dziecka u chuście może być:

• znaczna asymetria,
• znaczne problemy z napięciem mięśniowym,
• kręcz szyi,
• dysplazja stawów biodrowych,
• wady układu krążenia,
• wady układu oddechowego,
• problemy neurologiczne,
• deformacje w obrębie kręgosłupa i klatki piersiowej,
• choroby skóry,
• potrzeba noszenia przez dziecko zaopatrzenia medycznego (np. gdy nosi ortezy, rozwórkę Koszli czy szelki Pavlika).

Dlatego najlepszym pomysłem jest to, aby przed chustowaniem skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą.

O czym powinni pamiętać rodzice?

Rodzice rozpoczynający przygodę z chustowaniem powinni przede wszystkim na początku skorzystać z warsztatów prowadzonych w tym temacie przez specjalistę lub powinni skorzystać z porady certyfikowanego doradcy. Wiem, że już kilka razy to sugerowałam, ale to najlepszy i najszybszy sposób. Doradca pomoże rodzicom dobrać odpowiednie wiązanie, pomorze w doborze chusty oraz techniki wsadzania do niej maluszka. Na samym początku warto również zacząć od łatwiejszych wiązań chusty np. od kieszonki, a kolejno przejść do nieco trudniejszych. Gdy rodzice nie mają jeszcze wprawy w samym chustowaniu z pewnością przyda się dodatkowa para rąk. Dobrze jest, aby rodzic, który próbuje zawiązać dziecko w chuście, miał wsparcie w drugiej osobie. Będzie wtedy zwyczajnie łatwiej dla rodzica i bezpieczniej dla maluszka.

Jaka jest różnica pomiędzy chustą a nosidełkiem?

Chusta jest elastyczna i może się bardziej dopasować do ciała malucha. Ponadto jest odpowiednia dla maluszka nawet od pierwszych dni życia. Chusta zdaje się być bardziej uniwersalna z uwagi na to, że można ją wiązać na wiele różnych sposobów i tym samym dostosowywać pozycję do wieku pociechy. Można ją wiązać między innymi na biodrze, na plecach lub z przodu. Chusta otacza, obejmuje całe dziecko, zapewniając mu tym naturalne podparcie w każdej z powyżej wymienionych pozycji. Nosidełko jest natomiast sztywniejsze i przeważnie jest zalecane dla dzieci nieco starszych, które potrafią stabilnie utrzymać główkę. Około 4-6 miesiąca życia. Nosidełka nie dopasowują się z taką łatwością jak chusta, która jest elastyczna. W tym miejscu warto również wspomnieć, że nosidełko może być dla rodzica wygodniejsze z uwagi na fakt, że można go łatwiej i szybciej założyć. Chusta wymaga wiązania, co szczególnie na początku może być dla rodzica bardziej czasochłonne i wymagać większej praktyki. Z czasem nie będzie to jednak żadnym problemem. Uwagę należy jeszcze zwrócić na to, że w chuście można nosić dziecko od urodzenia nawet przez kilka lat. Może ona wytrzymać ciężar nawet kilkuletniego dziecka, a nosidełko zwykle ma bardziej restrykcyjne ograniczenia w tym zakresie np. do 20-25 kg. Na koniec trzeba jeszcze wspomnieć o cenie. Dobra chusta zwykle kosztuje od kilkudziesięciu do kilkuset złotych, ale najczęściej jedna wystarczy na cały okres noszenia w niej dziecka. Nosidełko ergonomiczne jest zwykle znacznie droższe i potrzebne są dwa: jedno dla noworodka i później drugie dla starszego dziecka. Wybór pomiędzy chustą a nosidełkiem zależy od rodziców i ich oczekiwań oraz potrzeb. Bardzo często rodzice zaczynają od noszenia malucha w chuście, szczególnie gdy dziecko jest malutkie, a później przechodzą na nosidełko. Ponownie zaznaczę, że w razie trudności z podjęciem decyzji, pomóc może odpowiedni specjalista.

6 najczęstszych pytań do fizjoterapeuty w kwestii noszenia dziecka w chuście?

Na sam koniec przedstawię kilka najczęściej pojawiających się pytań (wraz z odpowiedziami), z którymi zgłaszają się do mnie rodzice w temacie chust oraz chustonoszenia.

1. Dlaczego w chuście nie można nosić dziecka przodem do świata? Noszenie dziecka w chuście przodem do świata budzi wiele kontrowersji wśród specjalistów. Sposób ten nie jest uznawany za pozycję bezpieczną i ergonomiczną. W pozycji tej mowa może być również o: braku prawidłowej pozycji podparcia kręgosłupa malucha, niewłaściwym podparciu główki, niewłaściwym ułożeniu nóżek, problemach z oddychaniem, utrudnionym kontaktem z rodzicem oraz o nadmiernej stymulacji. W tym miejscu warto wspomnieć, że istnieją różne alternatywy dla noszenia dziecka przodem do świata jak: noszenia w pozycji brzuszek do brzuszka, na plecach, czy na biodrze.
2. Czy w chuście można nosić dziecko z asymetrią? Tak, ale pod pewnymi bardzo istotnymi warunkami i wtedy, kiedy nie jest to znaczna asymetria. W pierwszej kolejności należy skonsultować się z fizjoterapeutą lub innym specjalistą, który oceni, czy nie ma przeciwwskazań i dobierze prawidłową technikę wiązania (np. kangur prosty). Pozycja dziecka w chuście powinna być taka, aby wspierać korekcję asymetrii, a nie ją pogłębiać. Ważna jest również regularna zmiana stron, jak i unikanie długiego noszenia dziecka w jednej pozycji. Ponadto należy obserwować jak zachowuje się dziecko noszone w chuście i czy nie odgina głowy oraz nie pochyla jej w jedną stronę. Warto zwrócić uwagę, czy nie dzieje się tak, że mimo starań rodzica pozycja dziecka w chuście nadal pozostaje niesymetryczna.
3. Czy noszenie w chuście jest bezpieczne dla kręgosłupa dziecka? Prawidłowe noszenie dziecka w odpowiedniej pozycji nie powinno prowadzić do obciążenia delikatnego kręgosłupa niemowlaka. Warto zwrócić uwagę na to, aby dziecko miało plecki zaokrąglone, a kolanka ustawione nieco wyżej niż pupa. Nóżki malucha nie powinny być zbyt szeroko rozstawione. W przypadku niemowląt powinno to nie być więcej, jak 60 stopni, a w przypadku dzieci starszych 90 stopni.
4. Czy noszenie dziecka w chuście może opóźnić rozwój ruchowy dziecka? Nawet długie noszenie malucha w chuście nie powinno utrudnić nabywania i rozwijania przez dziecko nowych umiejętności. Pod warunkiem, że dziecko ma również zapewniony czas na swobodną aktywność. Maluch powinien mieć możliwość swobodnego ruchu w różnych pozycjach i na różnej powierzchni. Bardzo ważne jest, aby dziecko miało możliwość zabawy na podłodze na macie piankowej w leżeniu na brzuchu. 
5. Czy mama może nosić dziecko w chuście po cesarskim cięciu? Tę kwestię szczególnie warto skonsultować z lekarzem. Zwykle można nosić maluszka w chuście wtedy, kiedy mama czuje się już dobrze i na siłach oraz kiedy rany są już wygojone. Doradca chustonoszenia będzie w stanie zaproponować w takiej sytuacji odpowiedni sposób wiązania tak, aby był bezpieczny i wygodny zarówno dla mamy, jak i dla dziecka.
6. Czy noszenie dziecka w chuście może pogłębić bóle pleców lub asymetrię u rodzica? Noszenie dziecka przez rodziców z tymi objawami nie powinno pogłębić ich problemów. W takiej sytuacji rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na to, aby zastosować odpowiedni sposób wiązania i aby było ono symetryczne. Powinni oni również szczególnie dbać o to, aby regularnie zmieniać strony noszenia. Rodzice powinni na końcu zadbać o swoją postawę ciała podczas noszenia maluszka i ją na bieżąco kontrolować.

Podsumowanie

Chustowanie to nie tylko jeden z wielu sposobów noszenia dziecka, ale również metoda wsparcia jego rozwoju jak i zaspokojenia jego potrzeb. Mowa tutaj przede wszystkim o jego rozwoju emocjonalnym. Odpowiednio dobrana chusta z pomocą specjalisty oraz technika wiązania pozwoli zapewnić dziecku bezpieczeństwo i komfort.

Bibliografia: