Obniżone napięcie mięśniowe

Obniżone napięcie mięśniowe inaczej zwane hipotonią dotyczy niemowląt, dzieci starszych, a także dorosłych. W tym wpisie skupię się na obniżonym napięciu mięśniowym dotyczącym niemowląt i starszych dzieci. 

W artykule

Do czego potrzebne jest dziecku napięcie mięśniowe?

Napięcie mięśniowe zostało opisane w jednym z poprzednich artykułów, do którego serdecznie zapraszam - Napiecie miesniowe W skrócie należy pamiętać, że napięcie mięśniowe ma każde dziecko (de facto każda osoba włącznie z dorosłymi) i to dzięki niemu dziecko jest w stanie między innymi zmieniać pozycję, siedzieć, poruszać się czy stać. Napięcie mięśniowe umożliwia maluszkowi przeciwdziałanie sile grawitacji, a co za tym idzie, daje mu gotowość do rozpoczęcia ruchu i utrzymania postawy ciała.

Tak więc, jeżeli Twoje dziecko ma prawidłowe napięcie posturalne, to jego rozwój powinien przebiegać prawidłowo i wraz z wiekiem powinien osiągać kolejne nowe umiejętności bez większych trudności. W przypadku obniżonego napięcia mięśniowego układ mięśniowy współpracuje w sposób nieprawidłowy z układem nerwowym. Obniżone napięcie mięśniowe wiąże się z tym, że u dziecka mięśnie mają niższe napięcie, które jest nieadekwatne do normy w jego wieku. Mogą wówczas u dziecka pojawić się pewne trudności. 

Jakie są przyczyny obniżonego napięcia mięśniowego u dziecka?

Nieprawidłowe napięcie mięśniowe u dziecka może mieć między innymi podłoże neurologiczne, ale może być spowodowane przez wiele różnych czynników, które często związane są z przebiegiem ciąży jak i porodu. Wyróżniamy przyczyny hipotonii u dziecka takie jak:

• komplikacje okołoporodowe,
• przedwczesny poród,
• niska masa urodzeniowa,
• niedotlenienie,
• choroby genetyczne,
• wady rozwojowe mózgu.

Jakie problemy ma dziecko z obniżonym napięciem mięśniowym?

Przy obniżonym napięciu mięśniowym dziecko ma trudności z przeciwdziałaniem sile grawitacji, co skutkuje obniżoną gotowością do wykonania ruchu. Ciało dziecka może być wiotkie, rozluźnione z powodu niedotarcia impulsu nerwowego do układu mięśniowego. Nierzadko u dziecka z obniżonym napięciem mięśniowym można zauważyć, że jest mniej aktywne, a co za tym idzie wydaje się być bardzo spokojne. 

Jakie są objawy obniżonego napięcia mięśniowego u dziecka?

Rodzic może zauważyć u niemowlęcia niepokojące objawy obniżonego napięcia mięśniowego między innymi takie jak: 

• mała aktywność i ospałość,
• niechęć do leżenia na brzuchu,
• trudność z unoszeniem głowy w pozycji leżenia na brzuchu,
• trudność z utrzymaniem podporu w pozycji leżenia na brzuchu,
• niechęć do unoszenia nóżek w leżeniu na plecach,
• zwiększona płaszczyzna podparcia widoczna w pozycji ułożenia na brzuchu i na plechach,
• niechętnie wyciąga rączki do zabawki w pozycji leżenia na plecach,
• trudność z manipulacją zabawką,
• trudność z wykonaniem obrotów z pleców na brzuch i odwrotnie,
• niechęć i niezadowolenie ze zmiany pozycji,
• trudność z utrzymaniem pozycji siedzącej,
• pominięcie niektórych umiejętności (pełzanie, raczkowanie),
• trudność ze ssaniem piersi,
• otwarta buzia.

U dzieci starszych symptomami obniżonego napięcia mięśniowego mogą być następujące zachowania:

• nadmierna koślawość kończyn dolnych (kolan i stóp),
• chód na palcach,
• wady postawy,
• trudność z utrzymaniem równowagi,
• dominujący siad w ''W'',
• trudność z pracą precyzyjną rąk,
• trudność związana z czynnościami samoobsługowymi,
• trudność z zakresu motoryki małej,
• trudność z utrzymaniem koncentracji,
• trudność z zachowaniem,
• trudności artykulacyjne,
• opóźniony rozwój mowy,
• trudność ze spożywaniem jedzenia.

Kiedy jest czas na konsultację z fizjoterapeutą

Jeżeli u dziecka zauważono powyższe lub podobne symptomy, to warto skonsultować się z fizjoterapeutą, który pomoże znaleźć przyczynę i ustali indywidualny plan terapii. Powyższe objawy mogą mieć również inne przyczyny, a nie tylko samo obniżone napięcie mięśniowe. Postępowanie to pozwoli wspomóc dziecko w występujących u niego trudnościach i nieprawidłowościach.

Bibliografia:

1. Bagnowska K., Falkowski M., Wybrane metody usprawniania dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, Nowa Pediatria, 3/2013.
2. Matyja M., Domagalska M.: Podstawy usprawniania neurorozwojowego wg Berty i Karela Bobathów, AWF, Katowice, 2005.
3. Matyja M., Gogola A.: Przeciążenia układu ruchu u dzieci z zaburzeniami wielkości i rozkładu napięcia mięśniowego, W: Obciążenie układu ruchu. Przyczyny i skutki. Red. R. Paluch, K. Jach, R. Michalski. Polska Akademia Nauk, Komitet Ergonomii, Wrocław, 2006.