W dzisiejszym wpisie poruszę temat, który zapewne nurtuje rodziców niemowląt, jak i dzieci starszych, którzy to zgłaszają się do mnie i innych fizjoterapeutów na konsultację z zapytaniami dotyczącymi napięcia mięśniowego. Jest to zagadnienie, które kłopocze wielu rodziców i w tym artykule postaram się to nieco rozjaśnić.
W artykule
Czym jest napięcie mięśniowe?
Napięcie mięśniowe ma każdy z nas i bez niego nie bylibyśmy w stanie funkcjonować. Zapewnia nam możliwość utrzymania postawy ciała, a także ruchu. Jest to stale utrzymujący się skurcz mięśni, który w zależności od stanu i zapotrzebowania organizmu ulega zmianie. Napięcie mięśniowe jest regulowane przez ośrodkowy układ nerwowy. Dzięki niemu nasze ciało ma możliwość przeciwstawiania się sile grawitacji i wykorzystujemy to w czynnościach, które na co dzień wykonujemy. Przez co jesteśmy w stanie wykonywać między innymi ruchy takie jak: stanie, siedzenie oraz poruszanie się. Za sprawą napięcia mięśniowego mamy również możliwość wykonywania ruchów płynnych oraz swobodnych.
Prawidłowe napięcie mięśniowe pozwala również na właściwe zawiadamianie organami wewnętrznymi oraz oddychaniem. Dlatego też napięcie mięśniowe powinno mieć taki rozkład oraz poziom, który będzie wpływał korzystnie na funkcjonowanie dziecka w życiu codziennym. Czasami u maluszka specjalista może zaobserwować, że niektóre mięśnie mogą mieć obniżone napięcie lub podwyższone napięcie. Dzieje się tak, ponieważ ciało stara się osiągnąć równowagę mięśniową tak, więc jeżeli jakaś grupa mięśniowa jest za słaba, to inna musi aktywnie pracować.
Dlaczego i kiedy rodzic decyduje się na konsultację z fizjoterapeutą dziecięcym?
Rodzic od różnych specjalistów podczas rutynowych konsultacji z dzieckiem bardzo często słyszy, że maluch ma obniżone lub wzmożone napięcie mięśniowe i nie zawsze musi orientować się, co to dokładnie oznacza. Z doświadczenia z pracy z pacjentami wiem, że podczas konsultacji specjalista wyjaśnia rodzicowi dane zagadnienie, natomiast bardzo często ze względu na ograniczenia czasowe podczas wizyty brakuje specjaliście dodatkowych kilku minut na szczegółowe omówienie tematu oraz nie zawsze jest taka możliwość, aby odpowiedzieć rodzicowi na dodatkowe pytania. Co więcej, często zdarza się, że rodzic dostaje od specjalistów skrajnie różne opinie i diagnozy dotyczące dziecka, co sprawia, że mama lub tata maluszka może być zdezorientowany.
Dedykowany czas pozwala na zgłębienie tematu oraz dodatkowemu przyjrzeniu się temu problemowi u konkretnego dziecka. Niezależnie czy mowa o obniżonym, czy wzmożonym napięciu mięśniowym, oba stanowią odstępstwo od normy i należy się temu skrupulatnie przyjrzeć i w razie konieczności poczynić ku temu odpowiednie działania terapeutyczne, aby uregulować ewentualne zaburzenia rozkładu napięcia mięśniowego u dziecka. Pamiętaj, że między innymi asymetria może być związana z trudnościami dotyczącymi rozkładu napięcia mięśniowego. Jako fizjoterapeuta, około 3 miesiąca życia maluszka, zalecam konsultację fizjoterapeutyczną w przypadku zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości.
Z reguły, jeżeli dziecko jest pod opieką specjalisty, na przykład pediatry lub neurologa, to właśnie oni poinformują Cię, jeżeli zauważą jakiekolwiek odstępstwa od normy dotyczące napięcia mięśniowego u dziecka i zalecą odpowiednie postępowanie lub konsultację z fizjoterapeutą dziecięcym. Specjaliści będą w stanie udzielić również ogólnych porad i podpowiedzieć, w jaki sposób wspierać rozwój dziecka w domu. Pamiętaj, że również Twoja obserwacja jako rodzica jest szczególnie istotna, ponieważ spędzasz z dzieckiem najwięcej czasu i znasz go bardzo dobrze.
Obserwuj dziecko i zadbaj o prawidłową pielęgnację
Zachęcam Cię również do obserwacji maluszka i zgłębienia wiedzy na temat prawidłowej opieki pielęgnacji dziecka, która jest niezwykle istotnym działaniem wspierającym rozwój maluszka. Więcej na temat obniżonego i wzmożonego napięcia mięśniowego dowiesz się z kolejnych artykułów.
Bibliografia:
- Fritz T.H., Menara L.D., Schamberger R., Rautenstrauch T.: Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa, Pierwszy rok życia, Antykwa, Kraków, 1994.
- Matyja M., Domagalska M.: Podstawy usprawniania neurorozwojowego wg Berty i Karela Bobathów, AWF, Katowice, 2005.
- Van Haastert I.C., de Vries L.S., Helders P.J., Jongmans M.J.: Early gross motor development of preterm infants according to the Alberta Infant Motor Scale. J. Pediatr., 149 (5): 617–622, 2006.
